De Economische Cyclus

Drie grote conjuncties zetten wereld op nieuw spoor

Dit artikel verscheen eerder in de Astrologische Agenda 2020 van Uitgeverij Hajefa.

In 2020 is het dan eindelijk zover: Jupiter, Saturnus en Pluto starten nieuwe cycli met elkaar. De twee uitersten wat betreft hun astrologische betekenis: Jupiter die groei, hoop en uitbreiding representeert en Saturnus inkrimping, plicht en verantwoordelijkheid, komen elkaar in een conjunctie tegen aan het eind van een jaar waarin beide in contact zijn geweest met de intense verwerkingsprocessen representerende Pluto. Deze grote realiteitscheck vindt dit jaar plaats in het beheerste tot strenge, structurerende teken Steenbok. Met de start van deze drie grote nieuwe cycli in 2020 zijn de oude afnemende cycli van deze planeten voorbij. Na de jarenlang gevoelde onzekerheid, onthechting en voorvoelde verandering die we niet concreet konden maken beginnen dit jaar nieuwe planetencycli van 13, 20 en circa 30 jaar.

Saturnus en Pluto en herhalende monetaire en economische patronen

De 31-37-jaarscyclus van Saturnus (wetgeving, plichten, structuur) en Pluto (schulden, de dood en belastingen) heeft invloed op ons leven en sterke samenhang met de westerse economie. Als ze in een conjunctie bijeenkomen intensiveert Pluto, die het verborgene aan het licht brengt, Saturnus’ zien van wat niet goed gaat. Deze tijd (‘vadertje Tijd’ Saturnus) vereist het maken van keuzen en aanpassingen. Wat ‘positief’ is aan de conjunctie is dat zaken, nu we uit de duistere fase komen, concreet en tastbaar gemaakt kunnen worden. Vanaf 12 januari 2020 begint de eerste nieuwe cyclus en een nieuwe fase van opbouw.

De opgaande fase van Saturnus en Pluto komt historisch overeen met groei in rijkdom en welvaart, die hoogtepunten bereikt rond de oppositie na 16-17 jaar. De eerste jaren, als Saturnus nog dicht bij Pluto is, kunnen nog zwaar aanvoelen. Degenen die zich de jaren rond de vorige conjunctie in 1982 kunnen herinneren kunnen dat beamen. Als je er middenin leeft, valt de langzame groei je van dag tot dag nauwelijks op maar vindt groei toch langzaam plaats en wordt het leven stilaan lichter. 

Saturnus en Pluto: 31-37-jaarscyclus van geld en macht

Tijdens Saturnus’ afnemende fase naar Pluto, zoals na de oppositie in 2001-2002, beginnen regeringsuitgaven de inkomsten vaak te overtreffen. Landen gaan dan meer lenen, staatsschuld neemt toe, regeringen (Saturnus) innen meer belasting (Pluto). Als gevolg wordt geld voor de meeste mensen schaarser, minder eenvoudig te verkrijgen. Het leven wordt duurder, vaak treedt inflatie op. Na aftrek van belastingen, hypotheek of huur en verzekeringen blijft er minder over voor duurdere boodschappen, kleding en/of extra’s. Hoe dichter bij de conjunctie met Pluto, hoe meer de economie afremt en schulden toenemen. De afnemende fase is ook een tijd van heroriëntatie waarin de behoefte naar verandering van het geldstelsel soms naar voren komt.

Donkere fasen in recente geschiedenis

In de vorige eeuw namen machthebbers in deze donkere cyclusfase (soms draconische) maatregelen in het geldsysteem van de wereld. Zo werd vlak voor de conjunctie van Saturnus en Pluto in 1914-1915 op 23 december 1913 om 18.02 uur in de VS het regeringsbesluit genomen tot de oprichting van de eerste centrale bank, de ‘Federal Reserve Board’. Ondanks dat het Federal in de naam heeft betreft het geen regeringsinstituut maar bestaat de ‘Fed’ uit private bankenondernemingen die op deze wijze in 1913 het recht van geldschepping verkregen ¹. In juli 2014 brak de Eerste Wereldoorlog uit, die tot november 1918 duurde.

De jaren voorafgaand aan de conjunctie in 1947 werden gekenmerkt door de Tweede Wereldoorlog. Onze (voor)ouders hebben ervaren en aan ons doorgegeven hoe zwaar (Saturnus-Pluto) die tijd was. Na de oorlog veranderde in 1945 het fysieke geld: in Nederland werd het oude geld afgeschaft in ruil voor het ‘Tientje van Lieftinck’. Oud geld was in ene niets meer waard. Ook in België werd het geld gesaneerd, onder de naam ‘Operatie Gutt’ . Het werelds monetaire systeem transformeerde in 1944 door het besluit van wereldregeringsleiders in Bretton Woods ² alle goederenbetalingen zouden wereldwijd voortaan alleen nog plaatsvinden in Amerikaanse dollar. De destijds door goud gedekte Amerikaanse dollar werd wereldreservemunt, waardoor dat land automatisch meer macht en geld verkreeg. Met Amerikaanse hulp begon na de Tweede Wereldoorlog de wederopbouw in Europa, het leven werd aangenamer naarmate de nieuwe Saturnus-Pluto-cyclus vorderde. De economie floreerde tot rond de oppositie 1965-1966.

Tijdens de afnemende fase vond de Vietnamoorlog plaats. Daarin had Amerika zoveel dollars uitgegeven dat bij andere landen het vertrouwen in de waarde van de dollar snel daalde. Europese landen kozen eieren voor hun geld en begonnen steeds meer dollars om te wisselen voor goud. Amerika riep daarop zijn economische adviseurs in spoed bijeen, om de snel teruglopende goudvoorraad een halt toe te roepen. Hun oordeel was duidelijk: ‘verbreek de belofte dat de dollar nog voor goud kan worden omgeruild’. Daarmee werd in 1971 het fiatgeld geboren, geld dat zoveel waard is als het geloof, hoop en vertrouwen dat de wereld erin heeft. In feite onderging het geld zo’n grote verandering, dat het meer relateert aan Neptunus (‘Geld komt uit het niets’ ) dan aan de klassieke geldplaneet Venus, van stabiliteit en zekerheden. Van het aanhouden van dekking voor het geld dat zij in omloop hebben is steeds minder tot bijna geen sprake meer.

De gevoelsmatige behoefte aan onderzoek en verandering bleek in deze afnemende fase uit experiment met een alternatief basisinkomen in Canada in de jaren 1974 - 1979. De bevindingen waren in vele opzichten positief, het leek veelbelovend. Toch werd na een regeringswissel van links naar rechts het experiment eenvoudig stopgezet en verdwenen de stukken voor lange tijd in de la. Naarmate de zeventiger jaren vorderden, dreigde de dollar-inflatie uit de hand te lopen en groeide er nieuw wantrouwen jegens Amerika en de dollar. De President van de centrale bank Paul Volcker greep in met een renteverhoging tot wel 15 procent. De dollar kreeg het vertrouwen weer terug, maar deze ingreep begin jaren 1980 had wel een wereldwijde recessie tot gevolg.

Vanaf de conjunctie en start van de vorige Saturnus-Pluto-cyclus in 1982 ging het langzaamaan beter, tot het hoogtepunt rond de millenniumwissel en de oppositie in 2001-2002. 11 september 2001, met Saturnus-Pluto binnen orb, markeerde ‘9/11’, de val van de Twin Towers en Toren 7 het eind van het gevoel van veiligheid in de westerse wereld. In de officiële lezing wezen Amerikaanse machthebbers ‘moslims’ aan als schuldigen. Na 9/11 viel het Amerikaanse leger in 2003 Irak binnen, en volgden vele (internationale) invallen in verschillende landen·. Als gevolg, en weer sinds de oppositie, herhaalde zich het oude patroon, namen landenschulden toe, mede wegens oorlogsvoering. Geld voor de gewone mens werd weer schaarser, vooral na de door onverantwoord beleid van banken in 2008 ontstane hypothekencrisis. Belastingbetalers ontvingen de rekening voor de kosten die regeringen maakten om de banken te redden. De aandelenmarkten doken steeds verder in het rood, totdat de Federal Reserve Board maart 2009 met nieuwe geldverruiming kwam en vele andere centrale banken volgden. Door het uitgeven van nieuwe schuldbewijzen (obligaties) door staat en grote bedrijven werd geld gecreëerd en nam de wereldwijde schuld tot recordhoogtes toe. Obligaties worden tegelijkertijd door wetgevers als veilige beleggingen gezien, waar pensioenfondsen en andere institutionele beleggers in investeren. De vraag naar deze staatsobligaties heeft de prijs zo opgedreven, dat de netto rente sterk is gedaald tot -0,05 procent, het laagste punt ooit voor Nederlands staatspapier. [Aanvulling: Juli 2020 is het rendement op 10-jaars Nederlands staatspapier -0,35%.]

In feite hebben de centrale banken hiermee een trend ingezet die haaks staat op wat men voorheen hier deed: de pijn nemen en rentes verhogen. Als gevolg van het hier gevoerde beleid van schuldvergroting komen de van rente-inkomsten afhankelijke pensioenfondsen in de problemen. Pensioengerechtigden verzetten zich in 2019. De vraag is niet of het geldsysteem - zoals in het verleden in deze fase van de Saturnus-Pluto-cyclus – weer een ingreep nodig heeft, maar eerder: welke ingreep? De conjunctie kan ingrijpende aanpassingen op monetair gebied afdwingen. Maar renteverhogingen, zoals toegepast in vorige afnemende Saturnus-Pluto-fasen, lijken na de in 2008 (Jupiter-Pluto in Boogschutter) ingezette schuldenexplosie niet mogelijk.

In feite hebben de centrale banken hiermee een trend ingezet die haaks staat op wat men voorheen hier deed: de pijn nemen en rentes verhogen. Als gevolg van het hier gevoerde beleid van schuldvergroting komen de van rente-inkomsten afhankelijke pensioenfondsen in de problemen. Pensioengerechtigden verzetten zich in 2019. De vraag is niet of het geldsysteem - zoals in het verleden in deze fase van de Saturnus-Pluto-cyclus – weer een ingreep nodig heeft, maar eerder: welke ingreep? De conjunctie kan ingrijpende aanpassingen op monetair gebied afdwingen. Maar renteverhogingen, zoals toegepast in vorige afnemende Saturnus-Pluto-fasen, lijken na de in 2008 (Jupiter-Pluto in Boogschutter) ingezette schuldenexplosie niet mogelijk.

Suggesties vanuit het volk voor wijziging in het geldsysteem

De roep om een wijziging in het geldsysteem klonk in de jaren 2010 weer op, net als in dezelfde fase in de jaren 1970, toen in Canada met een basisinkomen voor burgers werd geëxperimenteerd. Ondanks goede effecten, kreeg het destijds geen serieus gevolg. In 2011 echter pakte de Canadese econoom Evelyn Forget het onderzoek naar basisinkomen weer op. Het idee kwam in vele landen weer onder de aandacht. De Nederlandse historicus Rutger Bregman schreef in 2014 ‘Gratis geld voor iedereen’ over het basisinkomen. Het Nibud kwam vervolgens begin 2019 naar buiten met onderzoeksresultaten waaruit bleek dat het basisinkomen positieve effecten heeft. Dat En volgens Maurice de Hond kan het dan ook rekenen op steun van 51% van Nederland. Nu de politiek nog meekrijgen.

In Nederland werd door theatermakers De Verleiders na hun voorstelling Door de bank genomen, in 2014 een succesvol burgerinitiatief ‘Ons Geld’ opgestart dat gebreken van het geldstelsel aan de orde stelde. Het leidde tot besprekingen in de Tweede Kamer, die de Wetenschappelijke Raad van de Regering (WRR) opdracht tot onderzoek gaf. De WRR riep de overheid in zijn rapport op tot invoering van een veilige haven voor giraal geld via zijn in 2019 uitgebrachte rapport Geld en schuld’. ‘Ons Geld’ roept de regering op tot stabiel, dienstbaar geld maken en doet voorstellen om het betalingsverkeer ervan veilig te stellen zodat overheidsinmenging dan geleidelijk kan worden afgebouwd. Dit zijn opvallende voorbeelden van initiatieven in water- en Vissenland Nederland, geboren uit de wens, het gevoel en belang van velen (Neptunus in Vissen).

Uit de samenleving geboren suggesties, ‘bottom up’-initiaties maken tijdens Neptunus in Vissen (2012-2026) wellicht kans vruchtbare grond te vinden. Bovendien valt het huidige ongedekte fiatgeld onder Neptunus, die in Vissen de noodzaak biedt om ons weer te verbinden met kernwaarden en –principes. En alles dat geen waarlijke plaats heeft in het leven kan uiteindelijk oplossen in het niets. Dan zouden ideeën voor alternatieve ruilmiddelsystemen (geldvormen) die alle gebruikers ervan dienen, (deel)oplossingen kunnen bieden naast het huidige systeem. Wellicht worden ze ten tijde van crisis belangrijker en kunnen ze deel uitmaken van een nieuw geldsysteem, als ontwikkelingen daar in deze Saturnus-Pluto-fase weer naar zouden leiden.

Jupiter en Pluto komen na 13 jaar weer samen

Jupiter is gerelateerd aan optimisme en vergroten. Groei is wat wij ons allen wensen om vooruit te komen en stimuleert de economie, die ook onder Jupiter valt. Pluto die als god van de onderwereld bekend staat, de allerhoogste eisen kan stellen, heeft in aspect met Jupiter een intensiverende werking op dat wat speelt in politiek en economie. Pluto gaat over uitersten, ten goede of ten kwade. Het kan dus twee kanten opgaan met beloftevolle zaken en in de economie; van een allesverwoestend proces tot en met een nieuwe geboorte, herrijzen uit de as als Phoenix. Na Jupiters vorige conjunctie met Pluto in 2007 stonden beide planeten in Boogschutter. Dat jaar begon de hypothekencrisis in de VS die zich ontwikkelde tot een ontzaglijke wereldwijde bankencrisis tot 2008-2009. Vanaf 2007-2008 werd jarenlang, onder de dynamiek van Jupiter en Pluto in Boogschutter, met nieuwe schulden enorm veel geld in de economie gepompt om de economie te redden van de schade die door grote schulden was ontstaan. In 2020 is de wereldschuld vele malen groter dan in 2007. Misschien moeten we toch weer banken redden, zei minister Hoekstra van Financiën in het Financieele dagblad (FD) van 21 februari 2019. De uitkomst van onderzoek naar de financiële stabiliteit door de EU-instantie European Systemic Risk Board luidde in mei 2019: Banken namen in aanloop naar de financiële crisis te veel risico’s met te weinig eigen kapitaal. Daarom zijn ze nu verplicht meer kapitaal aan te houden. Hun reactie? Meer risico’s nemen om het rendement op peil te houden. Met als resultaat: we zijn terug bij af. – FD, 8 mei 2019.

Jupiter en Pluto komen van april – december weer bij elkaar - in het teken Steenbok. Jupiter (de economie) is sterk in Boogschutter, zoals in 2007, in Steenbok juist zwak. Pluto heeft onder meer met (on)macht en controle te maken. In Steenbok speelt zich de strijd af tussen burger en macht, burger en bestuur. Burgers kunnen de rekening gepresenteerd krijgen voor een onhandelbaar blijkende schuldenproblematiek (naast die voor een oncontroleerbaar, verondersteld klimaatprobleem). Er kunnen geheimen of bedrog uit het verleden worden onthuld waar zowel bestuur, macht als burgers de gevolgen van onder ogen moeten komen. Laat nu in 2020 in de V.S. een Grand Jury-onderzoek (Jupiter en Saturnus) van start gaan op basis van het boek 9/11 Unmasked (Pluto) van David Ray Griffin en Elizabeth Boodworth uit 2018. Het is het resultaat van een zeven jaar durende studie door 23 internationale experts die in 2011 de officiële aannames over de ramp onafhankelijk van elkaar hebben beoordeeld. Zij tonen volgens hen aan hoeveel fundamentele aspecten van de officiële 9/11-theorie onwaar zijn. Na 9/11 (de oppositie) is de wereld enorm veranderd en in 2020 wordt datgene wat als aanleiding daartoe gold, juridisch onderzocht. In het jaar van Jupiter-Saturnus-Pluto in Steenbok.

De grote cyclus van Jupiter en Saturnus, de economische cyclus van oudsher

Op de dag van het wintersolstitium, 21 december 2020, vormen Jupiter en Saturnus na 20 jaar weer een conjunctie, op 0 graden Waterman. Sinds eeuwen zien we veranderingen in de manier van leven plaatsvinden als deze twee planeten een oppositie vormen en vooral bij conjuncties. De conjunctie in 2020 in het luchtteken Waterman is niet alleen het begin van een nieuwe 20-jaarscyclus tussen beide, maar ook een nieuwe serie conjuncties in het element lucht, die doorloopt tot het eind van de 22e eeuw. Het is het einde van een serie conjuncties in aardetekens die vanaf 1842 plaats hadden (op een uitzondering na, 1981 in luchtteken Weegschaal). Tijdens de eerste Jupiter-Saturnus-cyclus in het element aarde werd in 1847 voor het eerst olie gewonnen en gedestilleerd tot lamp- en machineolie, daarna kwam ruwe olie in 1848 (Bron: Jaarboek 2018). Deze grondstof is het middel tot verkrijgen van macht en geld geworden in de (oude) economie. Met de wissel naar het teken lucht zien we de wereld zich afkeren van fossiele brandstoffen richting zon en wind en dataopslag. Al voor de nieuwe economiecyclus begint is geld ook steeds minder vaak fysiek. We zien cryptovaluta als bitcoin ontstaan, en pincodevrije betalingen met bankpas, credit card of telefoon verlopen simpeler dan betalingen met contant geld. Bij het afscheid nemen van de oude economiecyclus kan er een opschoning van oude niet-functionerende vormen, structuren en besturen plaatsvinden voordat 21 december 2020 een nieuwe elementcyclus voor financiële markten en wereldeconomie van start gaat.

Veranderingen op komst vanaf 2020

Jupiter, Saturnus en Pluto vormen conjuncties met elkaar in 2020 in Steenbok. Deze cycli komen weer op een punt waarop historisch belangrijke omkeren plaatsvinden in de werelds politiek, macht en geld. In Steenbok staan de machtsstructuren onder druk vanwege afnemend vertrouwen en verzet van burgers. Met Pluto in de laatste 10 graden van Steenbok escaleert strijd voor rechten van het volk vaak, is er meer onrust en dreiging van dictatorschappen.

De drie grote conjuncties wijzen op veranderingen in politiek en economie. De aanwezigheid van Neptunus (fiatgeld, onthechting) tot 2026 in eigen teken Vissen (helend, beïnvloedbaar) wijst ook op veranderingen op dat gebied. En Uranus (afbraak en vernieuwing) in 2018-2025 in Stier, van welvaart, zekerheden en het gewone, normale, opent de deur naar een geheel nieuwe kijk op geld en brengt een nieuwe normaal. Het is daarbij niet ondenkbaar dat in die nieuwe normaal, met de overstap van Pluto naar Waterman 2023-2024, er nieuwe belangstelling voor astrologie komt.